Có khoảng 7.000 ngôn ngữ ở 196 quốc gia trên thế giới và tiếng Nhật đứng thứ 3 trong số các ngôn ngữ khó học nhất thế giới. Tuy nhiên, nhiều người vẫn dành thời gian học tiếng Nhật vì đây là một trong những ngôn ngữ phổ biến, đặc biệt quan trọng đối với những ai đang có ý định du học hay làm việc, sinh sống tại Nhật Bản. Nhiều người khi bắt đầu học Tiếng Nhật thường phân vân: “Học tiếng Nhật có khó không và liệu có phương pháp nào để học tiếng Nhật hiệu quả”. Trong bài viết này, cùng VietIS phân tích những thách thức cũng như lợi thế khi học tiếng Nhật, đồng thời tìm hiểu các phương pháp học tập thông minh giúp bạn chinh phục ngôn ngữ này dễ dàng hơn.
1. Học Tiếng Nhật Có Khó Không?
Học bất kỳ một ngôn ngữ nào cũng sẽ có những khó khăn nhất định trong việc học một ngoại ngữ mới, và tiếng Nhật cũng không ngoại lệ. Khi học bất kỳ một ngôn ngữ mới nào, bạn cũng cần sự quyết tâm, kiên trì, cố gắng để tích lũy kiến thức mỗi ngày. Tuy nhiên, tiếng Nhật cũng có những đặc điểm giúp người học dễ dàng tiếp cận hơn so với những gì nhiều người vẫn nghĩ.
1.1 Những khó khăn phổ biến khi học Tiếng Nhật
Tiếng Nhật là một trong những ngôn ngữ khó nhất đối với người nước ngoài, đặc biệt là những người sử dụng bảng chữ cái Latin như tiếng Anh hay tiếng Việt. Để thành thạo tiếng Nhật, người học phải đối mặt với nhiều thử thách từ hệ thống chữ viết, cấu trúc ngữ pháp đến cách phát âm và trọng âm. Dưới đây là những khó khăn phổ biến mà người học thường gặp phải.
Hệ thống chữ viết phức tạp
Một trong những rào cản lớn nhất khi học tiếng Nhật chính là hệ thống chữ viết. Không giống như nhiều ngôn ngữ chỉ có một bảng chữ cái duy nhất, tiếng Nhật sử dụng đến ba hệ thống chữ viết khác nhau, mỗi hệ thống lại có cách sử dụng và quy tắc riêng biệt.
Hiragana (ひらがな) – Bảng chữ mềm
Hiragana là hệ thống chữ viết đầu tiên mà người học tiếng Nhật cần nắm vững. Nó bao gồm 46 ký tự cơ bản, đại diện cho các âm trong tiếng Nhật. Hiragana thường được sử dụng để viết các từ thuần Nhật, trợ từ, hậu tố và để biểu thị cách đọc của Kanji (Furigana). Học Hiragana không quá khó vì mỗi ký tự chỉ có một cách phát âm duy nhất, nhưng đối với người mới bắt đầu, việc nhớ toàn bộ bảng chữ cái vẫn đòi hỏi thời gian và luyện tập liên tục.
Katakana (カタカナ) – Bảng chữ cứng
Hệ thống Bảng chữ cứng Katakana (カタカナ) trong tiếng Nhật
Katakana cũng có 46 ký tự, nhưng chủ yếu được sử dụng để viết các từ mượn từ tiếng nước ngoài, tên riêng, và một số từ tượng thanh. Vì Katakana có nhiều nét góc cạnh và ít được sử dụng trong các văn bản thông thường, nhiều người học thường cảm thấy khó nhớ bảng chữ cái này hơn so với Hiragana. Việc học cả hai bảng chữ cái này cùng lúc có thể khiến người học nhầm lẫn giữa các ký tự có hình dạng tương tự nhau.
Kanji (漢字) – Chữ Hán
Kanji là phần khó nhất trong hệ thống chữ viết tiếng Nhật. Được mượn từ chữ Hán của Trung Quốc, Kanji không chỉ có hình dạng phức tạp mà còn có nhiều cách đọc và nghĩa khác nhau. Người học tiếng Nhật cần ghi nhớ khoảng 2.000 Kanji để có thể đọc hiểu các văn bản thông thường. Việc học Kanji đòi hỏi sự kiên trì và phương pháp học hiệu quả, nếu không sẽ dễ gây chán nản.
Ngữ pháp và cấu trúc câu đảo ngược
Bên cạnh chữ viết, ngữ pháp tiếng Nhật cũng là một thách thức đối với người học, đặc biệt là sự khác biệt về cấu trúc câu so với tiếng Việt hay tiếng Anh.
Trong tiếng Việt và tiếng Anh, câu thường được xây dựng theo thứ tự:
Tiếng Việt: Chủ ngữ – Động từ – Tân ngữ (Tôi ăn cơm.)
Tiếng Anh: Subject – Verb – Object (I eat rice.)
Tuy nhiên, trong tiếng Nhật, thứ tự câu thường là: Chủ ngữ – Tân ngữ – Động từ (Watashi wa gohan wo tabemasu.) (Tôi – cơm – ăn.) Điều này có nghĩa là động từ luôn nằm ở cuối câu, khiến người học cần thay đổi cách tư duy khi giao tiếp và viết câu. Ngoài ra, tiếng Nhật còn có nhiều trợ từ đóng vai trò xác định quan hệ giữa các thành phần trong câu. Nếu sử dụng sai trợ từ, ý nghĩa của câu có thể bị thay đổi hoàn toàn.
1.2 Những thuận lợi khi học Tiếng Nhật
Mặc dù tiếng Nhật được xem là một trong những ngôn ngữ khó học, nhưng không phải lúc nào nó cũng là một thử thách quá lớn. Thực tế, tiếng Nhật có nhiều điểm thuận lợi giúp người học tiếp cận dễ dàng hơn so với một số ngôn ngữ khác. Dưới đây là những yếu tố khiến quá trình học tiếng Nhật trở nên đơn giản và thú vị hơn.
Một trong những lợi thế lớn nhất khi học tiếng Nhật là hệ thống ngữ âm tương đối đơn giản. So với các ngôn ngữ khác như tiếng Anh hay tiếng Trung, số lượng âm tiết trong tiếng Nhật ít hơn đáng kể, giúp người học dễ dàng làm quen và ghi nhớ cách phát âm.Hơn nữa, tiếng Nhật là một ngôn ngữ không có thanh điệu, khác với tiếng Việt hay tiếng Trung, nơi chỉ cần thay đổi cao độ của một từ là ý nghĩa có thể hoàn toàn khác. Điều này giúp người học cảm thấy thoải mái hơn khi nói chuyện, vì không phải lo lắng về việc lên xuống giọng như trong tiếng Việt. Ngoài ra, cách phát âm trong tiếng Nhật rất rõ ràng và không có quá nhiều âm khó. Các âm đều có cách phát âm cố định và không bị biến đổi quá nhiều theo từng từ, điều này giúp người mới bắt đầu có thể nghe hiểu và phát âm một cách dễ dàng mà không bị áp lực bởi các quy tắc ngữ âm phức tạp.
Đa dạng tài nguyên học tập miễn phí
Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của Internet và công nghệ, người học tiếng Nhật có thể dễ dàng tiếp cận vô số tài nguyên miễn phí mà không cần phải đầu tư nhiều chi phí.
Các tài liệu học tiếng Nhật hiện nay có mặt trên nhiều nền tảng khác nhau, từ sách điện tử, website, đến các ứng dụng di động hỗ trợ luyện tập hằng ngày. Một số trang web nổi tiếng như NHK World, Tae Kim’s Guide to Learning Japanese hay Wanikani cung cấp hệ thống bài giảng từ cơ bản đến nâng cao, giúp người học tiếp cận kiến thức một cách bài bản và hiệu quả.
Bên cạnh đó, YouTube cũng là một kho tàng kiến thức khổng lồ với hàng loạt video hướng dẫn học tiếng Nhật miễn phí từ giáo viên bản xứ lẫn người học lâu năm. Các ứng dụng như Duolingo, Anki, LingoDeer cũng giúp người học luyện tập từ vựng, ngữ pháp và Kanji một cách tiện lợi ngay trên điện thoại.
Với sự phong phú của tài nguyên học tập, người học có thể tự xây dựng lộ trình học phù hợp mà không cần tốn quá nhiều chi phí cho sách vở hay khóa học đắt tiền.
2. Phương pháp học Tiếng Nhật hiệu quả
Học tiếng Nhật là một hành trình dài đòi hỏi sự kiên trì và phương pháp đúng đắn. Nếu chỉ học một cách ngẫu hứng mà không có định hướng cụ thể, bạn sẽ dễ cảm thấy chán nản và mất động lực. Để đạt được kết quả tốt nhất, bạn cần có chiến lược học tập khoa học, phù hợp với mục tiêu cá nhân của mình. Dưới đây là ba bước quan trọng giúp bạn học tiếng Nhật một cách hiệu quả.
2.1 Xác định mục tiêu học tập rõ ràng
Trước khi bắt đầu học tiếng Nhật, điều đầu tiên bạn cần làm là xác định rõ mục tiêu của mình. Việc này không chỉ giúp bạn có định hướng rõ ràng mà còn là động lực để bạn duy trì việc học trong thời gian dài.Bạn cần tự hỏi: Bạn học tiếng Nhật với mục đích gì? Để đi du học, làm việc tại công ty Nhật, hay đơn giản là yêu thích văn hóa Nhật Bản? Bạn mong muốn đạt được trình độ nào? Mức độ sơ cấp (N5, N4), trung cấp (N3), hay cao cấp (N2, N1)? Bạn muốn học tiếng Nhật để giao tiếp hàng ngày hay để thi chứng chỉ JLPT? Mỗi mục tiêu khác nhau sẽ yêu cầu phương pháp học tập khác nhau. Nếu bạn chỉ cần giao tiếp cơ bản, bạn có thể tập trung nhiều vào kỹ năng nghe-nói. Nhưng nếu bạn muốn thi JLPT, bạn sẽ phải đầu tư nhiều thời gian vào học từ vựng, ngữ pháp và Kanji. Việc có một mục tiêu rõ ràng sẽ giúp bạn lựa chọn lộ trình phù hợp và không bị mất phương hướng khi học.
2.2 Lựa chọn lộ trình học phù hợp
Sau khi xác định được mục tiêu, bạn cần xây dựng một lộ trình học tập cụ thể để tránh tình trạng học lan man, không hiệu quả. Một lộ trình bạn xây dựng có thể được điều chỉnh mỗi ngày phù hợp khả năng tiếp thu và quỹ thời gian, không phải nhất định phải tuân thủ lộ trình học đã đặt ra ban đầu. Quan trọng nhất là bạn cần duy trì việc học đều đặn mỗi ngày để tránh bị gián đoạn.
Bạn có thể tham khảo lộ trình học Tiếng Nhật chi tiết - thành thạo Tiếng Nhật sau 6 tháng cho người mới bắt đầu của VietIS!
2.3 Sử dụng phương pháp học tập thông minh
Ngoài việc có lộ trình cụ thể, phương pháp học cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp bạn tiếp thu nhanh và ghi nhớ lâu hơn. Dưới đây là một số phương pháp học hiệu quả mà bạn có thể áp dụng.
Phương pháp học từ vựng lặp lại ngắt quãng (spaced repetition).
“Spaced repetition” còn gọi là kỹ thuật “lặp lại ngắt quãng”, là kỹ thuật gia tăng thời gian giữa những lần ôn tập, tức lặp đi lặp lại những kiến thức đã học theo chu kỳ. Hiểu một cách đơn giản, sử dụng phương pháp “Spaced repetition” tức là bạn “lặp đi lặp lại” một từ vựng hay một cấu trúc câu dựa trên phát âm chuẩn của ngôn ngữ, hoặc lặp lại chu kỳ ôn tập nội dung học. Việc lặp lại ngắt quãng sẽ giúp người học ghi nhớ dễ dàng các kiến thức mới và lưu giữ thông tin lâu dài hơn. Nhờ việc tiếp xúc nhiều lần với thông tin trong những khoảng thời gian cụ thể, dần dần các thông tin sẽ được đưa vào hệ thống trí nhớ dài hạn.
Có 2 cách áp dụng phương pháp “Spaced repetition” bao gồm: Chu kỳ không đổi và Ngày cách ngày. Đối với “Chu kỳ không đổi”, bạn áp dụng 3 ngày x 3 chu kỳ, tức là bạn sẽ dành thời gian để học về một chủ đề kiến thức. 3 ngày sau khi học kiến thức này lần đầu tiên, bạn tiến hành ôn lại và tiếp tục ôn tập sau 3 ngày tiếp đến. Như vậy tổng cộng bạn sẽ ôn tập phần kiến thức này tổng cộng 3 lần và mỗi lần cách nhau 3 ngày. Còn đối với “Ngày cách ngày”, bạn gia tăng thời gian ôn luyện kiến thức, ví dụ 2 ngày sau, 4 ngày sau, rồi đến 8 ngày sau khi học. Tương tự như trên, nhưng với cách ứng dụng này, khoảng cách giữa những lần ôn luyện cùng một chủ đề kiến thức sẽ được kéo giãn ra dần theo thời gian.
Phương pháp “Spaced repetition” đã được kiểm chứng và được áp dụng nhiều trong việc học Tiếng Anh và hoàn toàn có thể ứng dụng khi bạn học Tiếng Nhật. Bằng cách gia tăng khoảng cách thời gian giữa những lần ôn tập, phương pháp lặp lại ngắt quãng sẽ cải thiện và nâng cao khả năng ghi nhớ thông tin của người dùng. Phương pháp này giúp bạn gia tăng trí nhớ, nhớ thông tin trong thời gian ngắn và ghi nhớ thông tin lâu dài hơn.
Kết hợp hoạt động giải trí
Việc học một ngôn ngữ không chỉ là học qua từ vựng, học cấu trúc mà còn phải giao tiếp và học văn hoá. Vậy nên, việc kết hợp giữa học tiếng Nhật với các hoạt động giải trí như xem phim anime, nghe nhạc Nhật Bản sẽ là một phương pháp hiệu quả để bạn tiếp xúc với tiếng Nhật mỗi ngày, tìm hiểu văn hoá Nhật Bản, luyện nghe, học từ mới,...để từ đó gia tăng sự hứng thú với việc học tập.
Thực hành giao tiếp hằng ngày
Dù bạn học giỏi đến đâu, nếu không thực hành thì sẽ rất khó để sử dụng tiếng Nhật một cách thành thạo. Vì vậy, bạn nên tìm cách thực hành giao tiếp mỗi ngày để cải thiện phản xạ và khả năng nói.
- Luyện nói trước gương: Đây là cách giúp bạn tự tin hơn khi giao tiếp. Hãy thử tập nói theo những mẫu câu đơn giản và tập phát âm chuẩn xác.
- Tìm bạn học cùng: Bạn có thể tham gia các nhóm học tiếng Nhật trên Facebook, Zalo để kết nối với những người cùng chí hướng và luyện tập cùng nhau.
- Giao tiếp với người Nhật: Nếu có cơ hội, hãy tham gia các nền tảng như HelloTalk, Italki, Tandem để trò chuyện với người Nhật. Việc nói chuyện trực tiếp với người bản xứ sẽ giúp bạn cải thiện khả năng sử dụng tiếng Nhật trong thực tế.
Việc luyện tập hàng ngày không chỉ giúp bạn nâng cao khả năng giao tiếp mà còn giúp bạn tự tin hơn khi sử dụng tiếng Nhật trong cuộc sống hàng ngày.
Kết luận
Học tiếng Nhật không phải là một hành trình dễ dàng, nhưng với phương pháp đúng đắn và sự kiên trì, bạn hoàn toàn có thể chinh phục ngôn ngữ này. Hãy xác định mục tiêu rõ ràng, lựa chọn lộ trình phù hợp và áp dụng những phương pháp học hiệu quả để nâng cao khả năng tiếng Nhật một cách nhanh chóng. Chỉ cần duy trì sự cố gắng mỗi ngày, bạn chắc chắn sẽ đạt được thành quả xứng đáng
Tầng 5, Tòa nhà 3A, số 82 Duy Tân, Phường Cầu Giấy, Hà Nội, Việt Nam 
